پرۆفایلی پێگە
هەڵکۆڵراوی بەردینی گوندك بە ئەشکەوتێکی قەراغ گردێکەوە بەستراوەتەوە، کە لەسەر ڕووکاری بەردەکەی تەنیشتی لە چوونە ژوورەوەیدا و لە ناوەوەیدا هەڵکۆڵراوە. ئەشکەوتەکە دەکەوێتە ڕۆژئاوای گوندێکەوە بە هەمان ناو کە بە دووری چەند کیلۆمەترێکی کەم دەکەوێتە باکوری ڕۆژئاوای ئاکرێوە، کە تەنها بە دووری 100 کم دەکەوێتە باشوری ڕۆژهەڵاتی شاری دهۆکەوە. خەڵوەتگای دیاری مار ئۆدیشۆ تا ئێستاش لەسەر گردێك لە باکوری گوندکەوە وەستاوە.
ميديا
ئەشکەوت و دیواری بەردیین
هەڵکۆڵراوی بەرجەستە ١ و ٢ (پاشماوەکان)
هەڵكۆڵراوی 3
سروشتی چواردەور و ستراکچەرەکان
وێنە تەواوكەرەكان
تاریف وسیمبول ودیمەنە هونەریەكان
سەرچاوە گشتیەکانی' تاريف وسيمبوڵ وديمەنە هونەرييەكان':: Layard 1853, 368–369; Bachmann 1927, 28–31; al-Amin 1948; Börker-Klähn 1982, 75–76, 234 (nos. 274–276); Reade and Anderson 2013, 84–92.
مێژوو
ئەشکەوت و کانیەکەی گوندك تایبەتمەندێتی سروشتین کە بەشێوەیەکی تایبەت بەستراونەتەوە بە پیرۆزی و ڕۆحیەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی کۆندا. ئەمەش لەگەڵ بابەتە ئاینییەکانی پانێڵە هەڵکۆڵراوەکان یەکدەگرێتەوە. زیادکردنی ئەو هەڵکۆڵراوە بەرجەستانە لە هەزارەی 3ی پێش زایین ئەوە نیشان دەدات کە گوندك وەك شوێنێکی پیرۆز وابووە لەم سەردەمەدا. دەکرێ گومانی ئەوەش بکرێت کە گوندك وەك شوێنێکی پیرۆز ماوەتەوە لە سەردەمەکانی ناوەڕاست و ئاشووری نوێ.
پێدەچێت گوندك کاراکتەری پیرۆزیی خۆی پاراستبێت زۆر پاش سەردەمانی کۆن. وەك ئەوەی کە لە لایەن ئۆستن هێنری لەیارد لە ساڵی 1853 تۆمارکراوە، دانیشتوانە ئاشوریە کریستیانەکانی گوندی گوندك ئەشکەوتەکەیان بەستۆتەوە بە قەدیشە یۆحەنا، کە ناوە ناوخۆییەکەی 'گوپا دمار یۆحەنان' بووە (ئەشکەوتی قەدیشە یۆحەنا). هەروەها هەڵکۆڵراوەکەی سەروویان بە قەدیشە یۆحەنا لێکداوەتەوە لەگەڵ ئەسپەکەی و بەشەکەی خواریشەوە وەك وێنەی کەنیسە. لەمڕۆدا، ئەشکەوتەکە لە لایەن شوانەکانی ناوچەکەوە بەکار دەهێنرێت، بە بێ هیچ وابەستەیەکی ئایینی و ڕۆحی.
* سەرچاوە گشتیەکانی' مێژوو': Layard 1853, 368–369; Reade and Anderson 2013, 92–97.
بڵاوكراوە سەرەكیەكان
جۆرج پێرسی باجەر لە نیسانی 1850 سەردانی گوندکی کردووە و ئەشکەوتێکی تۆمار کردووە کە وێنەی پیاوێکی لەسەرە کە ڕاوی مەڕێك یان بزنێکی کێوی دەکات، هەروەها لە ژێر ئەمەوە شەش فیگەر کە بە شێوازی جیاواز وەستاون.1 ئۆستن هێنری لەیارد لە ساڵی 1850 لێرەوە تێپەڕیوە و تاریفی دوو هەڵکۆڵراوی بەرجەستەی کردووە کە لەسەر دەمی ئەشکەوتێکی سروشتی بوون.2 نیو سەدە دوای ئەمە، لە حوزەیرانی 1914، واڵتەر باخمان سەردانی ئەشکەوتەکەی کردووە و وێنەیەکی ناوچەکەی کێشاوە و وێنەی هەڵکۆڵراوەکانی گرتووە.3 ژمارەیە لە شوێنەوارناسان و وێنەگران سەردانی شوێنەوارەکەیان کردووە لە نێوان ساڵانی 1937 بۆ 1947، ئەو کاتەی کە پانێڵی سێهەم بەڵگێندراوە.4
بۆ بینینی لێکۆڵینەوە سەرەتاییەکانی ئەم پێگەیە سەیری Reade and Anderson 2013, 78–83. بکە.
سەرچاوەی هەڵبژێردراو
الأمين، محمود. 1948." استكشافات أثرية جديدة في شمال العراق." سومر 4: 180-219.
Al-Haik, Albert R., Henry Field, and Edith M. Laird. 1968. Key Lists of Archaeological Excavations in Iraq, 1842–1965. Coconut Grove, FL: Field Research Projects.
Bachmann, Walter. 1927. Felsreliefs in Assyria, Bawian, Maltai und Gundük. Wissenschaftliche Veröffentlichung der Deutschen Orient-Gesellschaft 52. Leipzig: J. C. Hinrichs.
Badger, George Percy. 1852. The Nestorians and Their Rituals. London: J. Masters.
Börker-Klähn, Jutta. 1982. Altvorderasiatische Bildstelen und vergleichbare Felsreliefs. Baghdader Forschungen 4. Mainz am Rhein: P. von Zabern.
Calmeyer, Peter. 1971. “Gunduk.” Reallexikon der Assyriologie 3: 722.
Layard, Austen Henry. 1853. Discoveries in the Ruins of Nineveh and Babylon. New York: G. P. Putnam.
Reade, Julian E., and Julie R. Anderson. 2013. “Gunduk, Khanes, Gaugamela, Gali Zardak - Notes on Navkur and Nearby Rock-Cut Sculptures in Kurdistan.” Zeitschrift für Assyriologie 103: 69–123.