Gelüşke Hanı

Tarih

1903

MAH Belgeleme Tarihleri
Bahar 2015
Alan Türü
Sivil, Ticari ve Konut Mimarisi
Şehir
Midyat (Türkiye)
Vilayet/Bölge
Mardin İli (Türkiye)
    Görseller

    Gelüşke Hanı, Türkiye'nin Mardin ilindeki eski Midyat kent merkezinin hemen doğusunda bulunur. Osmanlı döneminden kalma geleneksel bir kervansaray modeliyle 20. yüzyılın başlarında bir han olarak inşa edilmiştir. Son yıllarda restore edilerek restorana dönüştürülmüştür.

    Gelüşke Hanı, yörede bol miktarda bulunan ve Midyat taşı olarak bilinen yerel kireçtaşından inşa edilmiştir. Planı Osmanlı dönemi kervansaraylarını baz almaktadır. Binanın ana kanadı, caddeye bakan kuzeydoğu ucunda bulunur (bkz. genel görünüş). Zemin kat cephesinin ortasında kemerli bir giriş yolu vardır; bu, yuvarlak, üç basamaklı pervazlara sahip masif braketler tarafından desteklenen derin kemerler ile çevrilidir; her yuvarlak kemerin altına küçük bir ahşap kapı yerleştirilmiştir. Yukarıda, daha az süslemeye sahip olan ikinci katta, kolonlarla desteklenmiş ahşap bir balkon bulunur. Balkona açılan tek kapı—pervaz ile çevrelenmiş dikdörtgen, boş bir levha ile taçlandırılmıştır—bir dizi yuvarlak pencere ile çevrilidir.

    Ana kanadın altına devam eden derin, tonozlu giriş holü, dikdörtgen planlı bir avluya açılır (bkz. genel görünüş). Ana kanadın ikinci katı, tamamen giriş holü üzerinde bulunur, ancak aynı zamanda, yanlardaki iki terastan avluya hakim olabilmek için geriye çekilmiştir. Diğer üç kanat revaklarla cephelidir; daha uzun olan iki kanat boyunca altı sivri kemer ve girişin karşısındaki daha kısa güneybatı kanadı boyunca beş sivri kemer vardır. Oldukça sade olan revaklar, basit dikdörtgen sütunlarla desteklenmiş ve çapraz tonozlarla örtülmüştür. Portikonun arka duvarı, dokusal kontrast oluşturacak şekilde az yontulmuş taşlardan yapılmıştır. Her bir bölmenin altında, misafir odalarına açılan ahşap bir kapı ile kemerli bir portal bulunmaktadır. Binanın restorana dönüştürülmesinden dolayı odalar özel yemek alanlarına dönüştürülmüşlerdir (bkz. genel görünüş).

    Gelüşke Hanı, 1903 yılında Musa Samas adlı bir mimar tarafından han olarak yapılmıştır. 1950-1970 yılları arasında pazar yeri olarak işlev gören yapı, 1980 yılında ahır ve mezbahaya dönüştürülmüştür. Yakın zamanda büyük bir restorasyon geçiren bina, şimdi hem avluda hem de eski misafir odalarında oturma yerleri olan bir restoran olarak hizmet vermektedir.

    “Tarihçe” genel kaynağı: Karakaş ve Karakaş 2015, 308–309.

    Karakaş, Ayhan, and Esma Karakaş. 2015. “Hanların Turizme Kazandırılması: Mardin, Diyarbakır Ve Şanlıurfa İl Merkezlerindeki Hanlar Üzerine Bir Çalışma.” Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7: 306–321.

    İçerik
    Matthew Peebles (2020)