Kızkapan Mezarı

Mezar yer seviyesinden yaklaşık 8 m yükseklikte uçurum yüzüne oyulmuştur (bkz. plan).1 Büyük ön odası 7.13 m genişliğinde, 5 m yüksekliğinde ve 2.78 m derinliğindedir. Arka duvar bir yapıya giriş gibi şekillendirilmiştir. Çaplarının yaklaşık üçte ikisini çıkıntı yapan kayaya bağlı iki yarım sütun, mezar odasının kapısının iki yanında yer alır. Sütunların altında kaide ve torus bulunur; şaftlar sadedir ve sarmallar arasında palmet süslemeli İon tipi büyük sütun başlıkları vardır. Giriş sundurmasının çatısı, ahşap kirişleri taklit ederek oyulmuştur. Her kolonun üzerinden üç büyük kiriş çıkıntı yaparak duvara karşı bir çapraz kirişi ve saçakları oluşturan iki çift kirişi destekler.

Sütunlar arasındaki alçak kapının üzerindeki boşlukta, figürlü alçak bir rölyef panosu oyulmuştur.2 Bu pano, basamaklı bir sunağın iki yanında, yaklaşık doğal büyüklüğün dörtte üçü boyutunda iki erkeği betimler. Bu ateş sunağı, üç basamak üzerinde oturan düz bir şaftın üzerine yerleştirilmiş üç levhadan oluşmaktadır. Yangın yaklaşık 55 cm çapında bir yarım daire ile temsil edilmiştir. Her iki erkek de sağ ellerini kaldırmış ve sol ellerinde uçları ayaklarının uçlarına dayanan birer yay tutmaktadırlar. Her ikisi de uzun tunikler ve bol pantolonlarla Medyan tarzı giyinmişlerdir. Sağdaki figür bir de kandys, uzun kollu, yanlardan sarkan bir palto giymektedir. Başlıkları, başın arkasına sarkan, bashlyk olarak bilinen tipik bir Medyan giyim eşyasıdır; erkeklerin ağzı ve çenesi, altından sakalın çıktığı bir bantla gizlenmiştir. Bu sahnenin üstünde—sütun başlıkları arasındaki boşlukta—üç tanrısal sembol vardır. Merkezdeki amblem hilalli bir daire şeklindedir. Hilal, sağ elinde bir nesne tutan, sola dönük oturan bir erkek tanrı taşır; figürün, düşük bir şapka ve pelerin giydiği düşünülür. Bu sembol muhtemelen Pers ay tanrısı Mah’tır. Sağ tarafta, tanrıça İştar'ın amblemini anımsatan on bir ışınlı bir yıldız kümesi vardır. Solda, sola bakan dört kanatlı figür, büyük olasılıkla baş Ahameniş tanrısı Ahuramazda'nın sembolünü temsil eder. Ahuramazda'nın tacında, sağdaki yıldız sembolünde, ay tanrısının kanatlarında ve aşağıdaki panelde sağdaki figürün başlığında kırmızı boya kalıntıları (ve muhtemelen altın izleri) tespit edilebilir. Bu da kabartmaların orijinal olarak canlı renklerle boyandığını düşündürmektedir.

Mezar kayanın yaklaşık 3 m içine oyulmuştur. Mekan üç yan odaya bölünmüştür. Her birinde zemine oyulmuş, yaklaşık 72 cm derinliğinde bir mezar veya oymalı bir tabut vardır.3 Sol odadaki tabutun köşeleri karedir; orta odadakinin köşeleri hafifçe yuvarlatılmışken, sağ odadakinin şekli neredeyse ovaldir. Her tabutun yaklaşık 2,5 cm derinliğinde bir kenarı vardır ve birer levha ile kapatılmış olabilirler. Bu boşluklar, uzanmış bir yetişkin vücudu için çok küçüktür. Bu nedenle, açıkta kalan vücutların kemiklerinin toplandığı astodan (Farsça sotodan) osuar olabilirler.

• 1. Plan: Edmonds 1934, şek. 4. Ayrıca bkz. Herzfeld 1941, şek. 311; von Gall 1988, şek. 1.
• 2. Bu sahnenin ikonografisi hakkında daha fazla bilgi için bkz. Herzfeld 1941, 204–205; von Gall 1988, 563-579; Haerinck 1997, 33–34; Bahrani 2017, 299–302.
• 3. Çizimler için bkz. von Gall 1988, şek. 3.