Alan Bilgisi
Deyrulzafaran Manastırı, Mardin'in 5 km doğusunda, üzerinde daha küçük, terk edilmiş kiliselerin (hem inşa edilmiş hem de kayaya oyulmuş) bulunduğu bir dağ sırtının yamacında yer almaktadır. Manastır adını asıl kurucusu Şleymun'dan (MS 6. yüzyıl) almıştır. Manastırın adı daha sonra, manastırı yeniden kuran ve yenileyen Mardin metropoliti Mor Hanayo'nun (MS 793) adına değiştirilmiştir. Resmi olarak adı günümüzde de Mor Hananyo Manastırı’dır, yerel halk tarafından Deir Za'afaran (Arapça 'Safran Manastırı' anlamına gelir) olarak anılır. 15. yüzyıldan itibaren kullanılan Safran ismine referans olarak binaların safran renkli taşları, sıvada kullanılan safran renkli boyalar ve manastırın çevresinde yetişen safran çiçekleri gösterilir.1
- 1. DelCogliano 2006, 327.
Görseller
Tanım ve İkonografi
”Tanım ve İkonografi' genel kaynakları: Preusser 1911, 49–53; Bell ve Mango 1982, 69-70; Hollerweger 1999, 340–359; DelCogliano 2006, 326-331.
Tarihçe
Manastır, muhtemelen MÖ 1. bin yılda inşa edilmiş, güneş tanrısına (Şamaş) adanmış, Hıristiyanlık öncesi döneme ait bir tapınağın temelleri üzerine inşa edilmiştir. Yapı Roma dönemine kadar kullanımda kalmıştır.
Manastırın erken döneme ait tarihi belirsizdir; yaşamı hakkında ismi dışında bilgi olmayan bir Şleymun tarafından kurulduğu söylenir. Ana kilise ve Beth Kadiş, yapım yöntemleri ve oyma stillerine dayanarak MS 6. yüzyıla tarihlenmektedir. Manastır\ MS 793'te Mardin ve Kefertüth metropoliti Mor Hananyo'nun (Ananias) makamı olarak yeniden kurulup, resmi adı değiştirilmiştir. Zaman içinde terk edilen manastır, yaklaşık olarak MS 1125 yılında bir kez daha yeniden kurulmuştur. O tarihten sonra kullanımı devam etmiştir. 1293'ten 20. yüzyılın başlarına kadar manastır Antakya'nın Yakubi Patriğinin makamı olarak işlev görmüştür.
”Tarihçe' genel kaynakları: Bell ve Mundell Mango 1982, 132–133; Balicka-Witakowski v.d. 2001, 165–166; DelCogliano 2006, 326-331.
Seçilmiş Kaynakça
Balicka-Witakowski, Ewa, Sebastian P. Brock, David G. K. Taylor, and Witold Witakowski, eds. 2001. The Heirs of the Ancient Aramaic Heritage. Vol. 2 of The Hidden Pearl: The Syrian Orthodox Church and Its Ancient Aramaic Heritage, edited by Sebastian P. Brock and David G. K. Taylor. Rome: Trans World Film Italia.
Bell, Gertrude, and Marlia Mundell Mango. 1982. The Churches and Monasteries of the Tur ‘Abdin. London: Pindar. Reprint, with new preface, notes, and catalogues, of Gertrude Bell’s The Churches and Monasteries of the Tur ‘Abdin (1910) and Churches and Monasteries the Tur ‘Abdin and Neighboring Districts (1913).
DelCogliano, Mark. 2006. “Syriac Monasticism in Tur-Abdin: A Present-Day Account.” Cistercian Studies Quarterly 41: 311–349.
Hollerweger, Hans, et. al. 1999. Turabdin: Living Cultural Heritage. Linz: Freunde des Tur Abdin.
Mundell, Marlia. 1977. “Monophysite Church Decoration.” In Iconoclasm: Papers Given at the 9th Spring Symposium of Byzantine Studies, edited by Anthony Bryer and Judith Herrin, 59–74. Birmingham: Centre for Byzantine Studies, University of Birmingham.
Preusser, Conrad. 1911. Nordmesopotamische Baudenkmäler: Altchristlicher und Islamischer Zeit. Wissenschaftliche Veröffentlichung der Deutschen Orient-Gesellschaft 17. Leipzig: J. C. Hinrichs'sche.