Alan Bilgisi
Firdevs Kasrı/Qasr al Firdevs, Mardin şehrinin doğu eteklerinde yer alan tarihi bir evdir. 13. yüzyıldaki yapımından bu yana değişikliğe uğramış olsa da, Artuklu döneminde Mardin'in seçkinleri arasında popüler olan bir kır evi tipine örnektir.
Görseller
Tanım ve İkonografi
“Tanım ve İkonografi” genel kaynakları: Gabriel 1940, 41; Çağlayan 2010, özellikle 54-55, 70; Çağlayan 2014; Çağlayan ve Dalkılıç 2012.
Tarihçe
Bu tip kır evi, Mardin'i bölge başkentlerinden sayan Artuklu hanedanları döneminde Mardin çevresinde inşa edilmeye başlanmıştır. Evler, saltanatın üyeleri de dahil olmak üzere şehrin öndegelenleri tarafından tercih edilmiştir. 14. yüzyıl tarihçisi Katip Ferdi, Firdevs Kasrı’nı Melik Mansur Necmeddin'e [el-Malik al-Mansūr Necm al-Dīn] (r. 1294-1312) atfeder; bu yayında, padişahın her mevsim farklı bir mekanı mesken etmeye çalıştığı ve bu evin de onlardan biri olduğu öne sürülmektedir. Bununla birlikte, Katip Ferdi'nin elyazmasını keşfeden ve yayınlayan 20. yüzyılın başlarında yaşamış tarihçi Ali Emiri, günümüzde kayıp olan bir yazıta atıfta bulunarak Firdevs'in inşasını sonraki hükümdar Malik Salih Şemseddin Mahmud'a [al-Malik al-Ṣāliḥ Shams al-Dīn Maḥmūd] (h. 1312–1363) tarihler.1
- 1. Emiri 2006 [1912/1913], 26–27.
“Tarihçe” genel kaynakları: Çağlayan 2010, 39; Çağlayan ve Dalkılıç 2012, 270-272.
Seçilmiş Kaynakça
Çağlayan, Murat. 2010. “Geleneksel Mardin kasırlarının mimari özellikleri ve korunması üzerine Bir yöntem araştırması.” Ph.D. Diss., Dicle Üniversitesi.
Çağlayan, Murat. 2014. “The Model of Vernacular Countryside from Turkey: Mardin Pavilions.” In Proceedings of the 9th International Conference on Structural Analysis of Historical Constructions, SAHC2014, edited by F. Peña and M. Chavez. Mexico City: Instituto de Ingenieria UNAM.
Çağlayan, Murat, and Neslihan Dalkılıç. 2012. “The Architectural Features of Traditional Pavilions in Mardin – Southeastern Anatolia.” International Journal of Academic Research 4 (3): 270–294.
Emiri, Ali, ed. 2006. Mardin Artuklu melikleri tarihi by Kâtip Ferdi, prepared for publication by Metin Yardımcı. Istanbul: Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi. [Original publication: Ali Emiri, ed. 1912/1913. Mardin mülûk-i Artukiye tarihi ve kitabeleri ve sair vesaik-i mühimme. Istanbul: Kader Matbaası.]
Gabriel, Albert. 1940. Voyages archéologiques dans la Turquie orientale. Paris: E. de Boccard.